In wat volgt, geeft Parmentier Advocaten  een kort overzicht van de meest voorkomende straffen in de praktijk: 

Hoofdstraffen: 

• Geldboete
• Gevangenisstraf
• Werkstraf
• (Probatie-) opschorting
• (Probatie-) uitstel
• Autonome probatiestraf

Bijkomende straffen: 

• Verbeurdverklaring
• Ontzetting uit bepaalde burgerlijke en politieke rechten
• Beroepsverbod
• Terbeschikkingstelling van de Strafuitvoeringsrechtbank

De straf zal steeds uitgevoerd worden door het Openbaar Ministerie.

Hoofdstraffen

Geldboete

Een geldboete betekent dat u een bepaalde geldsom dient te betalen aan de Staat.

De geldboete kan samen opgelegd worden met een vrijheidsstraf. In dat geval is de geldboete een bijkomende straf.

De rechter zal de omvang van de geldboete bepalen. Weet dat u dit bedrag moet vermenigvuldigen met de “opdeciemen”. Op heden is deze factor bepaald op 8. 

Om te betalen, zal u enige tijd na de uitspraak een overschrijvingsformulier ontvangen waarop uw uiterste betaaldatum staat. 

Indien u financieel niet in de mogelijkheid bent om de geldboete in één keer te betalen, kan u met een gemotiveerd verzoek een afbetalingsplan aanvragen aan de Dienst Penale Boeten.

Gevangenisstraf

Een gevangenisstraf is een straf waarbij u van uw vrijheid beroofd wordt. U zal dienen te verblijven in een strafinrichting. 

Indien u nog niet opgesloten bent, zal u gevangenisbriefje ontvangen met de datum waarop u zich in een bepaalde gevangenis moet aanmelden (doorgaans 5 dagen). 

Indien u reeds een voorlopige hechtenis ondergaan hebt, zal deze periode in aftrek worden gebracht van uw opgelegde vrijheidsstraf. 

De wijze waarop uw gevangenisstraf uitgevoerd wordt, is afhankelijk van de hoogte van deze straf.

Het is belangrijk een gespecialiseerde advocaat te raadplegen teneinde te begrijpen wat een uitgesproken gevangenisstraf in de praktijk met zich meebrengt: hoe lang zal u in de gevangenis moeten verblijven? Wanneer kan u elektronisch toezicht aanvragen? Wanneer kan u voorwaardelijk in vrijheid worden gesteld? 

Parmentier advocaten zal u op correcte en nauwgezette wijze antwoord kunnen geven op deze vragen. 

Daarnaast kunnen wij u begeleiden bij het opmaken van een omstandig uitgewerkt reclasseringsplan dat voorgelegd kan worden aan de strafuitvoeringsrechtbank die zich onder meer buigt over de voorwaardelijke invrijheidstelling.

Werkstraf

Een werkstraf betekent dat u in uw vrije tijd kosteloos een bepaalde activiteit zal dienen uit te voeren ten bate van de samenleving. 

De werkstraf wordt uitgedrukt in uren en kan in principe minimum 20 en maximum 300 uren bedragen. U moet deze staf uitvoeren binnen de 12 maanden na de veroordeling, tenzij uitzonderlijk omstandigheden een verlening zouden toestaan (bijvoorbeeld langdurige ziekte).

Om een werkstraf opgelegd te krijgen, zal u steeds uitdrukkelijk moeten instemmen met de oplegging van een werkstraf. 

Tijdens de uitvoering zal u opgevolgd worden door een justitieassistent die u helpt bij het vinden van een arbeidsplaats. De justitieassistent zal tevens nagaan of u de werkstraf correct uitvoert. 

De justitieassistent zal hierover verslag uitbrengen aan de probatiecommissie. In geval van problemen, zal de probatiecommissie u voor een zitting oproepen. 

Een verslag van deze zitting zal worden toegezonden aan de Procureur des Konings die kan beslissing tot het uitvoeren van de vervangende straf. 

Er werd door de rechter immers een vervangende gevangenisstraf of geldboete opgelegd indien de werkstaf niet wordt uitgevoerd. 

Afhankelijk van het aantal uren dat u reeds uitgevoerd heeft bij uw werkstraf kan de Procureur des Konings hier rekening mee houden bij de vervangende straf. 

!! Voordeel: de werkstraf (zonder geldboete) wordt niet vermeld op uw attest van goed gedrag en zeden. 

(Probatie-)opschorting

De opschorting van de uitspraak betekent dat de rechter oordeelt dat de feiten waarvan u verdacht wordt, bewezen zijn, maar dat de uitspraak van veroordeling kan opgeschort worden voor een bepaalde termijn. 

Dit betreft een proeftermijn die kan variëren tussen de 1 en 5 jaar. 

De rechter kan de opschorting enkel uitspreken indien: 

• U eerder nog niet veroordeeld bent tot een criminele- of hoofdgevangenisstraf van meer dan 6 maanden
• De feiten niet van die aard zijn dat zij moeten bestraft met een straf meer dan 5 jaar correctionele gevangenisstraf of een zwaardere straf
• U instemt met de opschorting

Indien u tijdens de proeftermijn nieuwe strafbare feiten pleegt waarvoor u wordt veroordeeld dan kan de opschorting worden herroepen.

De opschorting kan tevens gekoppeld worden aan bepaalde voorwaarden. Dan spreekt men van een probatie-opschorting. 

De voorwaarden kunnen gericht zijn op het behandelen van een bepaalde problematiek, zoals middelenmisbruik, impulscontrole verlies, afwijkende seksuele voorkeuren,..

Deze voorwaarden zullen worden opgevolgd door de justitieassistent en bij niet naleving zal dit gemeld worden aan de probatiecommissie. De probatiecommissie zal u oproepen voor een zitting.

De probatiecommissie zal verslag uitbrengen aan de Procureur des Konings die kan beslissen tot herroeping van de opschorting. 

U zal opnieuw worden gedagvaard en er zal alsnog een effectieve straf door de rechter worden opgelegd. 

!! Voordeel: de (probatie-) opschorting wordt niet vermeld op uw attest van goed gedrag en zeden. 

Straf met (probatie-)uitstel

De straf met uitstel betekent dat de rechter u veroordeelt en een straf oplegt, maar dat de uitvoering ervan voor een bepaalde termijn wordt uitgesteld. 

Deze proeftermijn kan variëren van 1 tot 5 jaar. 

De rechter kan enkel het uitstel uitspreken indien: 

• U nog niet eerder veroordeeld bent geweest tot een criminele- of hoofdgevangenisstraf van meer dan 12 maanden
• Hij u niet veroodeeld tot een werkstaf of tot één of meerdere straffen van meer dan 5 jaar

Het uitstel wordt van rechtswege herroepen als u tijdens uw proeftijd een nieuw misdrijf pleegt waarvoor u veroordeeld wordt tot een criminele straf of een gevangenisstraf van meer dan 6 maanden zonder uitstel. 

Het uitstel kan worden herroepen indien u tijdens uw proeftermijn nieuwe strafbare feiten pleegt waarvoor u wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van minimum 1 maand en ten hoogste 6 maanden. 

Het uitstel kan tevens gekoppeld worden aan bepaalde voorwaarden. Dan spreekt men van een probatie-uitstel. 

De voorwaarden kunnen gericht zijn op het behandelen van een bepaalde problematiek, zoals middelenmisbruik, impulscontrole verlies, afwijkende seksuele voorkeuren,..

Deze voorwaarden zullen worden opgevolgd door de justitieassistent en bij niet naleving zal dit gemeld worden aan de probatiecommissie. De probatiecommissie zal u oproepen voor een zitting.

De probatiecommissie zal verslag uitbrengen aan de Procureur des Konings die kan beslissen tot herroeping van het uitstel en de oplegging van de straf.

Autonome probatiestraf

Wanneer u veroordeeld wordt tot een autonome probatiestraf dient u als veroordeelde gedurende en bepaalde periode voorwaarden na te leven. 

De straf zélf bestaat dus uit het volgen van voorwaarden. De rechter geeft aanwijzingen omtrent de voorwaarden. 

Bijvoorbeeld: begeleiding, therapie, werk zoeken, contactverbod, regioverbod, alcohol- en drugsverbod, cursus agressiebeheersing, … 

De duurtijd van de autonome probatiestraf kan variëren van minimum 6 maanden tot maximum 2 jaar. De autonome probatiestraf kan voor bepaalde misdrijven niet worden opgelegd, zoals bv. doodslag, … 

De rechter heeft tevens uw uitdrukkelijke toestemming nodig om de straf te kunnen opleggen. 

Indien u de voorwaarden volgt, is uw straf voltooid. 

De rechter bepaalt tevens de vervangende straf bij niet naleving. 

Samen met een justitieassistent zal u de voorwaarden in een concreet voorstel gieten. Dit voorstel wordt door de probatiecommissie geëvalueerd. Hierna worden de voorwaarden in een overeenkomst gegoten die u dient te ondertekenen. 

Deze voorwaarden zullen verder worden opgevolgd door de justitieassistent en bij niet naleving zal dit gemeld worden aan de probatiecommissie. De probatiecommissie zal u oproepen voor een zitting.

De probatiecommissie zal verslag uitbrengen aan de Procureur des Konings die kan beslissen tot oplegging van de vervangende straf. 

!! Voordeel: de autonome probatiestraf wordt niet vermeld op uw attest van goed gedrag en zeden. 

Bijkomende straffen

Verbeurdverklaring

Als bijkomende straf kan de rechter de verbeurdverklaring uitspreken. U zal hierdoor definitief het eigendomsrecht over de geviseerde goederen verliezen. 

De zaken dewelke in aanmerking komen voor verbeurdverklaring zijn:

• Het voorwerp van het misdrijf
  Bijvoorbeeld: afbeeldingen van seksueel misbruik van minderjarigen, drugs, …
   
• Het voorwerp dat gediend heeft of bestemd was voor het plegen van het misdrijf
  Bijvoorbeeld: de computer waarop afbeeldingen van seksueel misbruik van minderjarigen stonden, het gsm-toestel waarmee u drugs aan afnemers verkocht, …
   
• Het voorwerp dat uit het misdrijf voorkomt
  Bijvoorbeeld: cash geld door de verkoop van drugs, nagemaakt geld, … 

Ook vermogensvoordelen die werden verkregen door het plegen van het misdrijf kunnen verbeurd worden verklaard. 

Bijvoorbeeld: goederen die met het gestolen geld werden aangekocht

Indien de goederen niet worden teruggevonden in het vermogen, kan de rechter een verbeurdverklaring bij equivalent uitspreken. Dit wil zeggen dat de geldwaarde zal geraamd worden en de verbeurdverklaring voor dat bedrag wordt uitgesproken. 

Ontzetting uit bepaalde burgerlijke en politieke rechten

Conform art. 31 e.v. Sw kan de rechter beslissen om u voor een bepaalde periode, soms zelfs levenslag, uit een aantal rechten te ontzetten. 

De rechten waarover het gaat zijn: 

• Het recht om openbare ambten, bedieningen of betrekkingen te vervullen
• Het recht op verkozen te worden
• Het recht om enig erekenteken te dragen of enige adellijke titel te voeren
• Het recht om gezworene of deskundige te zijn, als instrumentair of attesterend getuige bij akten op te treden, in rechte te getuigen, anders dan om enkel inlichtingen te geven
• Het recht geroepen te worden tot het ambt van voogd, toeziend voogd of curator, behalve over hun eigen kinderen, of als gerechtelijk bewindvoerder over de goederen van een vermoedelijk afwezige of bewindvoerder van een persoon die krachtens artikel 492/1 van het Burgerlijk Wetboek is beschermd uit te oefenen
• Het recht om een wapen of munitie te vervaardigen, te wijzigen, te herstellen, over te dragen, voorhanden te hebben, te dragen, te vervoeren, in, uit, of door te voeren, of te dienen in de Krijgsmacht

In sommige gevallen kan de ontzetting van het kiesrecht uitgesproken worden. 

De wet schrijft in sommige gevallen de verplichte ontzetting voor. 

Beroepsverbod

De rechter kan beslissen dat u gedurende een bepaalde periode een beroep of een zekere activiteit niet mag uitoefenen. 

Terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank

De terbeschikkingstelling betreft een bijkomende straf die in bepaalde gevallen door de rechter kan of moet worden opgelegd. 

De bijkomende straf beoogt de bescherming van de maatschappij tegen daders van ernstige feiten die de integriteit van andere personen aantasten. 

De terbeschikkingstelling houdt in dat de dader, nadat zijn hoofdvrijheidsstraf is afgelopen, onder toezicht komt te staan van de strafuitvoeringsrechtbank. De duur kan variëren tussen 5 jaar en 15 jaar. 

Het zal aan de strafuitvoeringsrechtbank toekomen om te beslissen hoe zij de terbeschikkingstelling uitvoeren. Dit kan onder de vorm van vrijheidsbeneming of via invrijheidstelling onder toezicht.